مشخصات ظاهری
هوبره Houbara Bustard از خانواده Otididae پرنده ای بیابان گرد و خجالتی است و در جزایر قناری، در شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا زندگی می کند. البته رقابت برای بقا سبب شده است این پرنده در آسیا به صورت گونه ای مجزا به نام (undulata Chlamydotis) به شمار آید.
هوبره یا آهوبره از لحاظ ترکیب و شکل ظاهری تا حدودی به بوقلمون شباهت دارد. در ایران به صورت بومی و مهاجر دیده می شود. هوبره یکی از صیدهای تاریخی و باستانی ایران قلمداد می شود.
همین حالا به جامعه حامیان حیوانات و طبیعت «مای ملو» بپیوندید و ما را در این مسیر زیبا همراهی کنید. برای شروع اینجا کلیک کنید.
فردوسی طوسی در شاهنامه منظوم خود آنجا که درباره شکار یلان و گردان و سپهسالاران دلیر ایران سخن به میان می آورد از شکار آهوبره به وسیله رستم و گیو و گودرز یاد می کند و جملگی این پهلوانان تهمتن، هوبره را به وسیله تیر و کمان صید می کردند.
این پرنده در جنوب و جنوب شرقی ایران و در بیابانهای اطراف بندرعباس و بیابان های لار (لار و جنوب) ساکن شده و همچنین در مرکز ایران در صحرای ولدآباد و ابراهیم آباد در شرق تاکستان در جنوب قزوین هم دیده شده اند. این پرنده بین 75-65 سانتیمتر طول و حدود 3 تا 5 کیلوگرم وزن دارد که هم اندازه میش مرغ ماده می باشد. ولی از لحاظ زنگوله بال، بسیار بزرگتر و متفاوت با آن و از نظر شکل ظاهری شبیه بوقلمون است و طول بالهای آن به 140 سانتیمتر می رسد و به طور کلی با پرو بال قهوه ای رنگ، زیر تنه خاکستری سفید با دسته پرهای سیاه و سفید بلند که از دو طرف گردن آویزان است و حالت دامن مانندی به آن می دهد مشخص می شود و دارای نشان و رنگ و حالتی شبیه پوست پلنگ هست. همچنین انتهای شاهپرهای بال سیاه است. در زمستان سطح پشتی شاهپرهای ثانویه سفید می شود. این پرنده در هنگام پرواز ابتدا به تندی راه می رود و بعد پرواز می کند و دارای دم نسبتا بلندی است. هوبره پرنده ای تماشایی است که در هنگام پرواز پرهای زیبایش تلوتلویی از رنگ سفید و قهوه ای دارد.
نحوه تشخیص نر و ماده هوبره
هوبره ماده کوچکتر از نر است و زیر تنه خاکستری پررنگ تری دارد. این پرنده چشمان زرد و درشت دارد و در هنگام قوز کردن، هماهنگی کامل با محل شنزار محیط خود پیدا می کند.
پرنده های نر در هنگام جفتگیری روش عجیبی در جذب ماده دارند. آنها کورکورانه با گامهای بلند راه می روند و پرهای طوق گردن و کاکل سرشان را به هوا بلند کرده و برای ماده نمایش می دهند. ماده این پرنده 4-2 تخم روی زمین می گذارد. هوبره و گونه آسیایی آن جزء پرنده های بی صدا (بسیار آرام) هستند .
تغذیه و زیستگاه پرنده آهوبره
این پرنده در هنگام راه رفتن در بیابان از دانه ها و غله ها، جوانه ها، حشرات، کرمها، حلزون ها و خزندگان کوچک مثل مارمولک ها، بزمجه های کوچک و انواع حشرات مثل سوسک و غیره که در کویرها یافت می شوند تغذیه می کند و به بهترین وجهی با زندگی در محیط بیابان سازگار است و به خوردن "شور" که علف خودروی وحشی مخصوص این مناطق می باشد بسیار علاقه دارد. این پرنده ندرتا آب می نوشد و بیشتر آب بدنش را از غذایی که می خورد بدست می آورد.
زیستگاه هوبره در مناطق شنی و تپه ماهورهای ریگزار، بیابان ها و نواحی کویری و نیمه کویری آزاد و حفاظت شده مرکزی، شمال شرقی و جنوب کشور (نای بند، بهرام گور، هرمد، میانکاله و توران …) با بوته های پراکنده یا علفهای کوتاه و حاشیه گندم زارها است و رنگ او از هر لحاظ با رنگ خاک مشابهت دارد.
روی زمین آشیانه می سازد و در هوای گرم تابستان و نیمروز در پناه بوته ای به اصطلاح جفت می کند و کمتر به چشم می آید به همین جهت دیدن آن در چنان شرایطی بسیار مشکل است ولی وقتی کمی باد می وزد چه صبح و چه عصر برای یافتن طعمه و نوشیدن آب حرکت می کند و در این وضع از فاصله دور کاملا دیده می شود .
بعلت مزاحمت انسان، شکار زیاد و تله گذاری بیش از اندازه، در مناطقی جمعیت آنها رو به کاهش است و سبب مهاجرتشان به نواحی دیگر شده است .
وضعیت حفاظت
شکار بی رویه و خطر انقراض و هم چنین تخریب زیستگاه های طبیعی، این پرنده را در زمره پرندگان قابل حمایت قرار داده است همچنین به سبب علاقه شیوخ عرب به شکار آنها به وسیله شاهین و بالابان، جمعیت آنها کاهش زیادی پیدا کرده است بنابراین باید برنامه ریزی دقیقی در جهت حفاظت و نگهداری آن شده و از هر گونه شکار و صیدش جلوگیری شود.
چتا