همه ما خاطراتی از بازدید از باغ وحش ها داریم، زمانی که برای اولین بار شیرها، ببرها، خرس ها، طاووس ها و خزندگانی مانند تمساح ها را دیدیم و با آن ها آشنا شدیم. با این حال تمام این خاطرات برای زمانی است که هنوز اینترنت و بمباران اطلاعاتی ما شروع نشده بود. در حال حاضر با وجود مشاهده حیوانات مختلف در شبکه های مجازی مانند یوتیوب، فیسبوک، اینستاگرام، تلگرام و غیره آیا هنوز هم نیاز به وجود قفس های بزرگ و حیوانات در بند در باغ وحش ها هست؟ 

در این نوشتار این سوال را مطرح می کنیم که آیا دیگر نیازی به وجود باغ وحش ها هست؟

تعریف علمی باغ وحش چیست؟
 همین حالا به جامعه حامیان حیوانات و طبیعت «مای ملو» بپیوندید و ما را در این مسیر زیبا همراهی کنید. برای شروع اینجا کلیک کنید.

براساس تعریف، باغ وحش مرکزی است که مجموعه ای از حیوانات وحشی را، معمولاً در یک پارک یا باغ، برای مطالعه، حفاظت یا نمایش در معرض دید عموم نگهداری می کند. بر طبق این تعریف، موجودیت باغ وحش براساس سه مولفه زیر تعریف می شود:

• مطالعه
• حفاظت
• نمایش و تفریح

در میان این موارد، دنیای جدید ما نیاز به مورد سوم را حذف می نماید. بنابراین تنها دو مولفه اساسی در تعریف باغ وحش می ماند، مطالعه و حفاظت

مطالعه حیوانات

هر تحقیق علمی و پژوهشی براساس مدارک و مستندات استوار است، در این راستا تحقیقات در مورد حیوانات را می توان از دو جنبه بررسی کرد،

• عوامل مرتبط با اکوسیستم طبیعی
• عوامل ژنتیکی

مورد اول ، عوامل مرتبط با اکوسیستم طبیعی، به وضوح در باغ وحش ها وجود ندارند زیرا که حیوانات در بند بسیاری از خصوصیات طبیعی خود را مانند شکار و انگیزه بقا به سرعت از دست می دهند بطوری که تنها پس از چند نسل، دیگر هیچ اثری از خصوصیات وحشی حیوانات وجود ندارد. بنابراین هرگونه مطالعه علمی در خصوص ویژگی های اکوسیستمی این حیوانات دارای اریبی (بایاس)  خواهد بود. 

حتی اگر از نگاه ژنتیکی هم به حیوانات در باغ وحش بررسی شوند همچنان نیازی به نگهداری حیوانات نخواهد بود بلکه تنها نگهداری تخمک/اسپرم و هر نمونه دیگر از بزاق، خون و مایعات برای داشتن و نگه داری مجموعه ای غنی از ساختار ژنتیکی حیوان کافی خواهد بود.

• حیوانات در محیط های غیر طبیعی به دام افتاده اند.
• شرایط باغ وحش ها اغلب نامناسب است.
• حیوانات اغلب فقط فضای کاملاً محدودی دارند.
• برخی از باغ وحش ها فقط برای اهداف سودجویی ایجاد شده اند.
• مشکلات روحی و جسمی حیوانات در باغ وحش ها بسیار رایج است.

بیشتر باغ وحش ها با این هدف حیوانات را از محیط طبیعی خود می ربایند تا آنها را به نمایش بگذارند و کسب درآمد کنند. در نتیجه فضای نامناسب، غذا، آب و کمبود مراقبت های دامپزشکی، حیوانات در باغ وحش ها را مستعد مشکلات ناتوان کننده روحی و جسمی و مرگ زودهنگام می کنند.  به عنوان مثال،| مطالعات نشان داده اند که برخی از مشکلاتی غیر طبیعی مانند لنگش و مشکلات رفتاری در فیل ها، رفتار عجیب و مرگ و میر زیاد نوزادان در خرس های قطبی و رفتار غیر طبیعی در میمون های بزرگ در باغ وحش ها بسیار معمول است.

سالانه چه تعداد حیوان در باغ وحش ها کشته می شوند؟

حیوانات موسوم به "مازاد" در باغ وحش ها اغلب حتی اگر سالم باشند هم کشته می شوند.  متاسفانه آمار دقیقی از حیوانات کشته شده در باغ وحش های ایران وجود ندارد. ولی در اروپا با وجود قوانین سخت گیرانه حمایت از حیوانات سالانه حدود 5000 حیوانات در باغ وحش کشته می شوند.

وضعیت باغ وحش ها در ایران چطور است؟

به دلیل فقر اجتماعی، اطلاع رسانی نامناسب، دیدگاه های افراط گرایانه مذهبی، توسعه شهری حریصانه، عدم شناخت کافی حیوانات، عدم ارتباط با باغ وحش های دیگر کشورها، فقر سیستم درمان، تحریم هایی که حیوانات را از غذا، دارو و دانش نگهداری طبیعی محروم نگه می دارند، باغ وحش ها در ایران به قتلگاه حیوانات تبدیل شده اند بطوری که بسیاری از حیوانات در باغ وحش های ایران به سرعت تلف و یا کشته می شوند. در این راستا تنها کافی است نگاهی کوتاه به بخش گزارشات «مای ملو» بیندازید تا انواع مختلف شکنجه، مرگ، آزار و آسیب به حیوانات را مشاهده نمایید.