گاهی وقتها با مشاهده دعوای چند گربه که تا چند لحظه پیش همدیگر را لیس میزدند و حالا بنظر میرسد از دست هم خیلی عصبانی هستند آدم نگران میشود. یک لحظه در حال تیمار هم هستند و در فاصله کوتاهی میبینید با چنگ و دندان به جان هم افتاده اند. بی اختیار میخواهیم آنها را قبل از اینکه هیچکدام صدمه ای ببیند از هم جدا کنیم، کاری که براستی، گاهی اوقات ضرورت پیدا میکند. اما، رفتار خشونت آمیز بین گربه های یک خانواده شکلهای متفاوتی، و نیز دلایل مرتبط به خود را دارد و ما را وا میدارد که به عنوان انسان، سعی کنیم تا این رفتارها را کاملا بشناسیم تا بتوانیم در موقع لزوم اقدام مناسبی انجام دهیم.
اشکال مختلف دعوای گربه ها
بازی تعقیب و گریز
این شکل دعوای بازی گونه از سنین خیلی پایین بین توله های عضو خانواده یا توله های غریبه ساکن یک خانه شروع میشود. گربه دارای غریزه ادامه بقا است چه در حیات وحش باشد یا در خانه ای گرم و نرم ، و از مادر نحوه شکار را می آموزد. گربه ای با قدمهای آهسته به گربه دیگر نزدیک میشود و به شکار خود ضربه میزند، و به همین صورت بازی ادامه می یابد. بعدا میبینید که جای شکار و شکارچی عوض شده و اینبار شکار است که شکارچی را تعقیب می کند. این بازی در خانه تحت فرمان گربه های من خیلی طرفدار دارد؛ چه بین جاسپر وجووی،که عضو یک خانواده اند، و چه با حضور بیلی که بچه گربه ای غریبه است.
دعوا یک نوع بازی بی خطر هست و من زمانی مداخله میکنم که احساس کنم احتمال آسیب دیدگی وجود دارد یا به نظرم بازی طولانی شود، یا اینکه بصورت رفتار تهاجمی جنسی درآید (به هرحال بهتر است ناخنهای گربه را بطور مرتب کوتاه کنید تا جلوی چنگ زدن ها گرفته شود).
باید خاطرنشان کرد که بازی تهاجمی گربه ها اولین قدم برای ایجاد سلسله مراتب قدرت در بین خودشان است.
خشونت جنسی
حتی گربه عقیم شده هم گاهی وقتها باز احساس جنسی اش تحریک میشود بخصوص اگر بعد از بلوغ اخته شده باشد. از مشاهده گربه هایم دریافتم که خشونت جنسی آنها بیشتر برای تعیین قلمرو هست که میشود خیلی راحت آنرا تشخیص داد: یک گربه پشت گردن گربه دیگر را گاز میگیرد و در حالی که روی بدنش قرار میگیرد قسمت انتهایی پشت خود را درست مشابه جفت گیری واقعی میجنباند. من وقتی چنین صحنه ای را می بینم به آرامی پس گردنش را میگیرم و از هم جدایشان میکنم.
تعیین قلمرو
دعوا بر سر تعیین قلمرو ممکن است بین دو گربه ماده یا یک نر و یک ماده و یا دو گربه نر بطور ناگهانی صورت گیرد که معمولا با پاشش ادرار برای نشانه گذاری همراه است. گربه مهاجم الزاما از لحاظ سنی بزرگتر یا از لحاظ طول مدت سکونت در خانه قدیمیتر نیست. تهاجم با نمایش حرکاتی مثل خواباندن گوش، قوز کردن، صدای هیس درآوردن و غرزدن توام است و مهاجم با پریدن روی پشت قربانی گردن او را گاز میگیرد. در بسیاری از موارد گربه قربانی کوتاه می آید و با قدمهای آهسته از صحنه دور میگردد و از همینجاست که مرتبه او در سلسله مراتب مشخص میشود. گاهی از اوقات هم قربانی پا به پای گربه مهاجم تهدید میکند و جنگ سختی بینشان آغاز میگردد. در اینگونه مواقع اصلا دخالت نکنید چون در گرما گرم دعوا آنها شما را بجا نمی آورند و احتمال دارد به شما آسیب برسد؛ بهتر است از طریق آب پاشیدن یا پرتاب یک کوسن یا اسباب بازی آنها را از هم جدا کنید.
بیشتر گربه های خانواده مسیله را بین خودشان حل میکنند: یکی گربه حاکم برقلمرو و دیگری راضی به مرتبه اش در قدرت میشود. آن روی سکه هم هست: هرگز با هم کنار نمی آیند ومجبور میشوید برای همیشه جدا نگهشان دارید. هر مورد جنگ قلمرویی خصوصیات مربوط به خودش را دارد و این بعهده شماست که مسیله را صلح جویانه و منطقی برایشان حل نمایید.
انحراف خشم
شکل قدیمی این نوع خشم در صحنه زیرمشخص است:
الکس که پشت پنجره نشسته و دارد پرنده ها را نگاه میکند ناگهان چشمش به گربه غریبه ای می افتد که ادرارش را به بوته محبوب او میپاشد. الکس قوز میکند و به سوفی که آنطرف در صندلی خوابیده حمله میکند. سوفی بیچاره هم یا حمله اش را جواب می دهد یا از آنجا میگریزد.
حل این مشکل دو مرحله اساسی دارد:
- راهی بیابید که بتوان گربه غریبه را دور نگه داشت، یا پنجره را موقتا پوشاند.
- هردو گربه تان را به مدت یک روز از هم جدا نگهدارید تا حادثه را فراموش کنند.
فراموش نکنید که این حالت خشم زودگذر است مگر اینکه شما خودتان آنرا بدتر کنید.
جنگ گربه های ماده
جنگ گربه های ماده داستان جداگانه ای دارد. آنها بیشتر بر سر قلمرو نزاع میکنند و شدیدا از ورود متجاوز به حریم خصوصیشان ناراحت میشوند. یک چنین دعوایی را چون بر سر قلمرو هست میتوانید مشابه دعواهای ذکرشده در بالا حل کنید.
نوع دیگری از حالت تهاجمی خاص گربه ماده هست که نسبت به توله نر بالغ خود نشان میدهد. توله ای که قبلا خیلی محبوب مادر بوده، ولی یک روز به ناگهان در کمال تعجب و وحشت با بد خلقی و حمله مادری که به او توجه خاصی از خود نشان میداد مواجه میشود. این حالت دعوا چه از گربه عقیم شده و چه از مادری که خودش بچه ها را بدنیا آورده سر میزند و اسمی که من برایش انتخاب کرده ام : " اخراج از لانه" است، فکر کنم به اندازه کافی گویا باشد وگرنه بگذارید اینطور توضیح بدهم: بچه ای که تا حالا در خانه برای خودش راحت میگشته ولی دیگر باید مستقل شود.
چگونه باید دعوای داخلی را حل کرد؟
به اندازه تعداد انواع دعوا راه حل هم وجود دارد. من آنها را به سه دسته تقسیم کرده ام: پرت کردن حواس، مداخله بدنی و معالجه پزشکی.
پرت کردن حواس
خشونتهای جنسی یا بازیهای خیلی غیرتی و نیز تعیین قلمرو را میتوان با پرت کردن حواسشان به سوی یک اسباب بازی که بطرف آنها پرت میکنید حل کرد.
چند پیشنهاد ارایه میدهم:
مثلا دستها را بهم بکوبید و با صدای بلند بگویید "نه" یا "بسه دیگه !".
سوت زدن یا به صدا در آوردن یک بوق یا شیپور هم شاید بد نباشد.
با صدای بلند بگویید "هیس". درست تقلیدی از صدای مادرشان است که از بچگی در خاطرشان باقی مانده. این روش بهمراه گرفتن پس گردن گربه خیلی مفید است.
به گربه مهاجم یک اسباب بازی تو پر مثل خرس عروسکی پشمی نشان دهید. وقتی حواسش به آن پرت شد از یک پرنده اسباب بازی استفاده کنید تا تمام نیرویش را مصرف کند.
دخالت بدنی
هیچوقت بین دو گربه که شدید درگیر شده اند دخالت نکنید مگر وقتی که یک لحظه بین دعوایشان مکث کنند یا ملایم تر با هم بجنگند؛ که در اینصورت هم فقط از یک روش میتوان استفاده کرد: گرفتن پس گردنشان.
برای این منظور باید از قسمت پس گردن جایی که پوست شل است گرفت و به آرامی اما قاطعانه سر گربه حمله کننده را پایین آورد. کلمه "به آرامی" اینجا مهم است چون اصلا هدف تنبیه نیست بلکه بیشتر دادن نظم و انظباط است.
پس گردن گرفتن حرکتی است بسیار شبیه کاری که گربه مادر با توله خطاکارش انجام میدهد. حتی میتوانید همزمان صدایی هیس مانند تولید کنید تا موثرتر بشود.
در این هنگام گربه مهاجم آرام و مطیع میشود و حتی کمی عقب مینشیند. شکی نیست که در حین این کار گربه قربانی بلافاصله فرار را بر قرار ترجیح داده از صحنه میگریزد. زمانیکه گربه مهاجم آرام شد او را رها سازید و کمی هم نوازشش کنید درست مثل وقتی گربه مادر پس از منضبط کردن توله اش او را لیسیده و تیمار میکند.
شکل دیگر مداخله بدنی جدا کردن گربه ها از هم دیگر است که معمولا بین دو گربه صورت میگیرد که گاه و بیگاه با هم نزاع میکنند یا در مورد گربه ای است که دچار خشم بیجا شده است. گربه مهاجم را در اتاقی جدا برای مدت چند ساعت یا حتی چند روز از بقیه دور نگهدارید. بعضی گربه ها گاه لازم است چندین ماه از بقیه جدا بمانند، اما در بیشتر موارد خود گربه بعد از مدتی کوتاه با بقیه سازگاری و آشتی میکند.
در صورتی که هیچکدام از راه ها کارگر نیافتد میتوان به تجویزهای دارویی رو آورد. دامپزشک یا هر کسی که متخصص در رفتار شناسی باشد میتواند کمک باشد.
داروهای موجود عبارتند از:
آمی تریپتیلین (Amitriptylline )؛ بعضی وقتها برای آرام کردن گربه مهاجم بکار میرود (حتما با مشورت و تجویز دامپزشک).
باسپیرون یا والیوم (Buspiron Or Valium )؛ هر دو داروی آرامبخش هستند که برای گربه های درگیر میتوان استفاده کرد (حتما با مشورت و تجویز دامپزشک).
داروهای بدون نسخه
روشهای درمانی زیادی برای از بین بردن ترس یا اضطراب که ضمیمه دعواها است وجود دارد.
- ضد بوی برقی "فلیوی" (Feliway Plug-In )
این محصول، گرچه برای مقاصد دیگری به بازار آمده اما طبق گفته های مردم کمک زیادی به آرام کردن فضای خشونت آمیز حاکم بر گربه های خانگی کرده است.
روش کار بدین صورت است که آنرا به پریز برق میزنید و بدین طریق بوی ادرار بجا مانده از گربه ای که برای تعیین قلمرو از خود به جا گذاشته از بین میرود.
- محصول دیگری هم هست بنام تجاری عصاره گل باخ (Bach's Flower Essences ).
با چکاندن یک یا دو قطره از آن در ظرف آب گربه اثر آرامبخش ایجاد خواهد شد.
احتمال اینکه بین گربه هایتان دعوا در بگیرد خیلی کم خواهد بود اگر مدام مواظبشان باشید تا به محض درگیری مداخله کنید یا از وسایل بازی مناسب برای حواس پرت کردنشان استفاده کنید. بدین ترتیب آنها تا سالها سال با یکدیگر در صلح و صفا زندگی خواهند کرد.
منبع» انجمن حمایت از حیوانات [لینک]
بینی